بررسی و مطالعه كیفیت جوامعی كه در آن پیامبران الهی ظهور نموده اند، نشان دهنده لطف و محبت بی نهایت خداوند نسبت به بندگان است كه به اراده مطلقه خویش با ارسال رسل در هر دور و زمان، نفوس را از مرحله پست و حقیری كه درآن قرار گرفته بودند، به سوی تقدم وتعالی كشانده است.
آثار بهائی را باید به دو گروه تقسیم کرد: نخست آنچه را که میتوان به عنوان کتابهای آسمانی و آثار اصلی و تفسیر و توضیح آنها بقلم صاحبان همان آثار معرفی کرد و گروه دیگر که مؤلّفات و تحقیقات دانشمندان بهائی است بمنظور معرفی و آشنائی با آثار اوّلیه و اصلی تألیف شده است.
اگر بگوئيم که يک دين مستقلّ است معنايش آن نيست که ناگهان در فضائی خالی از دين پيدا شده باشد. دين بودا از پشت دين هندوان بر خاسته است و فقط وقتی که از کوههای هيماليا گذشت استقلال خويش را ظاهر ساخت و نيروی فرهنگی بزرگی را در کشورهای چين و ژاپن و کشورهای جنوب شرقی آسيا برانگيخت.
از تعاليم بهائی يکی اينست که دين حقيقی بايد سبب ترويج اتّحاد و اتّفاق باشد و اتّحاد لازمه ضروريه حصول صلح جهانی است. حضرت بهاءاللّه ميفرمايد «اصلاح و راحت حاصل نشود مگر باتّحاد و اتّفاق.» ازجمله موازينی که جامعه بهائی برای حصول اتّحاد عالم پيشنهاد ميکند که فدراسيون کشورها تشکيل شود اينستکه يک زبان بين‌المللی بوجود آيد – اقتصاد جهانی تعديل و هم آهنگ گردد – تعليم اجباری متداول شود – معياری برای حقوق بشر معيّن گردد – سازمان مرکّب جهانی ارتباط و مخابرات بکار افتد و يک نظام بين‌المللى برای واحد پول و وزن اندازه معيّن شود.
از ممتازترين خواص جامعه بهائی از لحاظ ترقّيات اجتماعی و اقتصادی جنبه نظام مشورتی آن است. حضرت بهاءاللّه طرحی را برای تصميم‌گيری بر اساس هم‌رأئی و توافق گروهی ابداع فرموده است و خطا نيست اگر بگوئيم هر فرد بهائی بنحوی از انحاء شاگرد مکتب مشورت است. ترقيات اجتماعی و اقتصادی در نظام بهائی اوّل‌بار در ايران آشکار شد که بهائيان آن کشور در اوائل قرن بيستم مدارس و درمانگاهها و ساير خدمات اجتماعی از جلمه تأسيس اوّلين مدرسه دخترانه را در کشور تأسيس کردند.
با پذیرش استمرار ظهور پیامبران الهی، اكنون می توان پرسید: چه موقع خداوند پیامبری را مبعوث می فرماید؟ چه شرایطی ظهور دین جدید را ایجاب می كند؟
“طوبی لمن اصبح قائماً علی خدمة الامم … لیس الفخر لمن یحب الوطن بل لمن یحبّ العالم … فی الحقیقه عالم یک وطن محسوب است و من علی الارض اهل آن … مقصود اصلاح عالم و راحت امم بوده این اصلاح و راحت ظاهر نشود مگر به اتّحاد و اتّفاق”.(۱)
امر بهائى جديدترين ديانت مستقلّ جهانى است. از آغاز دروهٴ مجهوليّت آن در ايران در نيمهٴ قرن نوزدهم تا کنون تقريباً به تمام نقاط جهان منتشر شده ومؤسّسات ادارى خود را در بيشتر نقاط کرهٴ زمين مستقرّ کرده و پيروانى از همهٴ فرهنگها، اجناس، جوامع و مذاهب را در جمع خود پذيرفته است.
جامعهٔ بهائى بى‌گمان يکى از گسترده‌ترين جوامع دينى در دنياى امروز است و اين امر با توجّه به تازگى آئين بهائى که تنها يک قرن و نيم از آن مى‌گذرد ميتواند موجب شگفتى باشد.
متن پیش رو سخنرانی خانم بهاره مطلق در دومین کنفرانس سالانه انجمن پژوهش تاریخ و فرهنگ ایران است که از ۱۷ تا ۲۰ می ۲۰۱۳ در هتل شرایتون در تورنتو با شرکت بیش از هزار نفر برگزار شد. با سپاس از برگزارکنندگان برنامه که این متن را برای چاپ در شهروند در اختیار ما گذاشتند.
