In another sense, by the terms “sun,” “moon,” and “stars” are meant such laws and teachings as have been established and proclaimed in every Dispensation, such as the laws of prayer and fasting.
These have, according to the law of the Qur’án, been regarded, when the beauty of the Prophet Muhammad had passed beyond the veil, as the most fundamental and binding laws of His dispensation. To this testify the texts of the traditions and chronicles, which, on account of their being widely known, need not be referred to here. Nay rather, in every Dispensation the law concerning prayer hath been emphasized and universally enforced. To this testify the recorded traditions ascribed to the lights that have emanated from the Daystar of Truth, the essence of the Prophet Muhammad.
و در مقامی هم مقصود از اطلاقات شمس و قمر و نجوم، علوم و احکام مرتفعه در هر شريعت است مثل صلات و صوم که در شريعت فرقان بعد از اخفای جمال محمّدی از جميع احکام محکم تر و اعظم تر است. چنانچه احاديث و اخبار مشعر بر آن است و به علّت شهرت، احتياج ذکر نيست. بلکه در هر عصری حکم صلات محکم و مجری بوده.
“صلات و صوم در شریعت فرقان… از جمیع احکام محکمتر”
حضرت رسول در مورد نماز میفرمایند:
الصَّلاة مِعرَاجُ المُؤمِن نماز، معراج مؤمن است.(کشف الاسرار، ج ۲، ص ۶۷۶)
الصَّلاة نُورُ المُؤمِن نماز نور مؤمن است.(نهج الفصاحه، ص ۳۹۶)
عَلَمُ الایمَان الصَّلاة علامت و نشانه ایمان نمازاست.(شهاب الاخبار، ص ۵۹)
الصَّلاة عِمَادُ دِینُکُم نماز، پایه و ستون دین شماست.(میزان الحکمه، ج ۵، ص ۳۷۰)
عَلَمُ الاسلامِ الصَّلاة نماز، پرچم اسلام است.(کنز العمال ، ج ۷، ص ۲۷۹ حدیث ۱۸۸۷)
قال رسول الله صلى الله علیه و آله:طوبى لمن ظما او جاع لله اولئک الذین یشبعون یوم القیامة. خوشا بحال کسانى که براى خدا گرسنه و تشنه شدهاند اینان در روز قیامتسیر مىشوند.(وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۹، ح ۲)
قال رسول الله صلى الله علیه و آله:ان للجنة بابا یدعى الریان لا یدخل منه الا الصائمون. براى بهشت درى استبنام (ریان) که از آن فقط روزه داران وارد مىشوند.(وسائل الشیعه، ج ۷ ص ۲۹۵، ح۳۱)
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله): ان ابواب السماء تفتح فى اول لیلة من شهر رمضان و لا تغلق الى اخر لیلة منه. درهاى آسمان در اولین شب ماه رمضان گشوده مىشود و تا آخرین شب آن بسته نخواهد شد.(بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۴۴)
بعد از اخفای جمال محمدی: بعد از صعود حضرت محمد از این عالم.
” در هر عصری حکم صلات محکم و مجری بوده”
در ونديداد، فرگرد سوم فقره 33 نوشته شده:”… آن كس كه سير غذا مي خورد، توانايي مي يابد كه نيايش بكند، كشاورزي كند و فرزندان به وجود آورد. جاندار از خوردن زنده مي ماند و از نخوردن مي ميرد.”
اما برای افراط نکردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بيست و يکم هر ماه زرتشتيان از خوردن گوشت پرهيز می کنند اين چهار روز متعلق به چهار امشاسپند وهمن، ماه و گوش و رام که از ميان چهارپايان هستند می باشد.
زرتشتیان هر 24 ساعت را به 5 گاه تقسیم می‌کنند و آداب مذهبی تابع این زمان¬های مشخّص هستند.
نمازهای پنجگانه به صورت زیر می‌باشد:
۱- نمازگاه هاون (هاونی، ونگاه): نماز بامداد است و هنگام آن از طلوع آفتاب تا نیمروز است. بعد از مضامینی که در بالا ذکر کردیم در ادامه می‌گویند: «من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم فرشته پاسبان بامداد پاک و سازنده را. من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم آن سرور دهکده (ویس) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
۲- نمازگاه درپتون (رپیتون، رپیتوهنگاه) هنگام آن از نیمروز تا سه ساعت بعدازظهر است. بعد از فقرات ابتدایی می‌گویند: من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم فرشته پاسبان نیمروز پاک را (رپیتون). من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم آن سرور شهر (نه نتو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
۳- نمازگاه ازیران (ازیرینگاه) موقع آن از سه ساعت بعداز ظهر تا غروب آفتاب است. بعد از فقرات مشترکی که در همه‌ی نمازها وجود دارد، می‌گویند: من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم فرشته پاسبان پیشین پاک را. من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم آن سرور کشور (رفیو) را که پاک و دادگستر و سازنده است.
۴- نمازگاه سروترم: (ایویسروتریم، اویسروتریمگاه) وقت آن از غروب آفتاب تا نیمه شب است. بعد از فقرات مشترک می‌گویند: من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم فرشته پاسبان شب پاک را. من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم همه رهروان راه اشویی زرتشت را و سرور اشوان را.
۵- نمازگاه اوشهی نا ای (اوشهین، اوشهین گاه) هنگام آن از نیمه شب تا طلوع خورشید است. بعد از مضامین: من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم فرشته پاسبان پگاه پاک را. من ستایش می‌کنم و ارج می‌نهم و خشنود می‌کنم آن سرور خانه که پاک و سازنده و دادگر است.
زرتشتیان، نمازهای دیگری نیز دارند که در شبانه روز می‌خوانند. معروف‌ترین این نمازها، نماز سروش باج است. (قانعی، سعید و یداللهی، مرتضی ، زرتشت پیامبر ایران باستان، ص ۱۲۱)
مانویان دو نوع روزه داشتند که یکی از آنها دوروز کامل و دیگری از صبح تا غروب بود.و بر اساس شواهد نجومی زمانش تعیین می گشت.آنها عیدی نیز داشتند که در روز پایانی ماه روزه برگزار می شد.
روزه گرفتن از عبادات یهودیان بوده‌است که چندین بار در تنخ یهودی یا عهد عتیق به آن اشاره شده‌است. موسی پیش از دریافت الواح عهد از یهوه، چهل شبانه‌روز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد.
داوود در هنگام بیماری پسرش از بت‌شابع زن اوریا،روزه گرفت. یهوشافط پس از پیروزی یهودیه بر موآبی‌ها و عمونیان چهل روز روزه گرفت. یوئیل و یونس نیز برای دور کردن خشم خدا به مردم دستور به روزه گرفتن دادند. مردخای و استر نیز از دیگر از شخصیت‌های عهد عتیق هستند که پس از فرمان هامان وزیر اخشورش برای قتل عام یهودیان چندین شبانه‌روز روزه گرفتند.
یهودیان همچنین در روز تیشا بآو یا «نهمین روز از ماه عبری آو» که روزی است که معبد اورشلیم دو بار و در سالهای ۵۸۶ قبل از میلاد و ۷۰ میلادی، تخریب شد، به روزه داری می‌پردازند. این روز «شوم‌ترین روز تاریخ یهود» شناخته می‌شود.
زمانیکه حضرت موسی (علیه السلام) در جهت انجام رسالت الهی خویش به همراه همسرش از وطن هجرت کردند و دچار سختی‌ها شدند، خداوند برای آرامش او به وی وحی نمود که: «واَقم الصلوة لذکری»[طه/ ۱۴] یعنی نماز را برای یاد من بپادار. و در آیه دیگری به موسی و هارون دستور داده شده که نماز را به پا دارید.[ یونس ۸۷]
همچنین در قرآن کریم در آیه ۸۳ سوره بقره، ضمن اشاره به پیمانی که از بنی اسرائیل گرفته شده نماز به عنوان یکی از ارکان این پیمان شمرده شده است. در این آیه میخوانیم:”وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّـهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِضُونَ” (و چون از فرزندان اسرائيل پيمان محكم گرفتيم كه: جز خدا را نپرستيد، و به پدر و مادر، و خويشان و يتيمان و مستمندان احسان كنيد، و با مردم [به زبان] خوش سخن بگوييد، و نماز را به پا داريد، و زكات را بدهيد؛ آنگاه، جز اندكى از شما، [همگى] به حالت اعراض روى برتافتيد) این آیه بطور آشکار، به پا داشتن نماز را به عنوان میثاقی معرفی کرده که از بنی اسرائیل، دوشادوش مسأله عبادت خداوند و نیکی به والدین گرفته شده است. که این خود بیانگر اهمیت نماز در شریعت حضرت موسی (علیه السلام) است.
تاریخ روزه داری در دین مسیحیت به قبل از قرن هشتم میرسد، روزه در تقویم کلیسا هم ثبت شده و جزو آداب فقهی به شمار میرود. در انجیل آمده است که حضرت مسیح پیروان خود را امر به روزه داری نموده است: آنگاه عیسی به قوت روح به پایان برده شد تا ابلیس او را امتحان کند، پس چهل شبانه روز روزه داشته و نهایتاً گرسنه گردید. در اناجیل به وجوب روزه تصریح شده و روزه دار را ستوده و او را از ریا برحذر داشته است. انجیل متی،باب نهم، آیات ۱۵ تا ۱۸ با این حال عیسی در بیابان، چهل شبانه‌روز روزه گرفت و یحیی تعمیددهنده مکرر روزه می‌گرفت. متی از عیسی نقل کرده‌است که دیو جز به دعا و روزه از جسم انسان بیرون نمی‌رود. اما عیسی روزه ریاکاران را تقبیح می‌کرده‌است.
درباره‌ی حضرت مسیح آیاتی درسوره مریم، نشانگر انجام این عبادت الهی، توسّط آنحضرت است. خود حضرت عیسی(علیه السلام) فرمودند: “و اوصانی بالصلوة و الزکاة” [مریم/ ۳۱] یعنی خالق متعال مرا به نماز سفارش کرده که نه تنها نماز بخوانم بلکه نماز را در جامعه گسترش دهم.
حضرت مسیح (علیه السلام) در جای دیگر میفرمایند: درست به شما می‌گویم: چیزی به شرف آخرت رساننده‌تر و در برابر حوادث دنیا کمک کنندهتر از نماز پیوسته نیست و چیزی به خداوند رحمان نزدیکتر از آن نیست. پس آنرا بپا دارید و بر آن بیفزائید، نسبت به هر کار خوبی که به خدا نزدیک میکند، باز نماز بدو نزدیکتر و برگزیده‌تر است. [لنگرودی واعظ، تاج، گفتار انبیاء، ص ۳۳۷]
دکتر احمد شلبی در کتاب خود می‌گوید: “مهم‌ترین عبادات نزد مسیحیان روزه و نماز است، ولی محدوده‌ی آنها متفّق علیه نیست، بسیاری از مسیحیان معتقدند که انتظامات و قانون در روزه و نماز اختیاری است نه اجباری. مسیحیان هفت نماز در روز و شب دارند که عبارتند از: نماز صبحگاهان (بکور) و نماز ساعت سوم و ششم و نهم و یازدهم و دوازدهم و نیمه‌ی شب. و اهتمام و توجه آنها به نماز، بیشتر از روزه است و نماز، ترتیبی خاص ندارد.”
معنی ثالث از شمس و قمر: علوم و احکام مرتفعه در هر شريعت است.