چرا تعیین تاریخ دقیق نزول کتاب ایقان اهمّیت دارد؟ آیا زمان این واقعه پدیده‌ای اتفاقی بوده است و یا جریانی ارادی؟ چرا کتاب ایقان که یکی از شاخص‌ترین آثار جمال رحمن است، قبل از اظهار امر علنی، یعنی زمانی که آن حضرت در انظار عمومی بابیان یک مؤمن متشخص به امر حضرت باب شناخته می‌شد، نازل شد؟ آیا بین زمان نزول ایقان و اوضاع جامعۀ بابی رابطه‌ای هست؟ آیا بین این زمان و اظهار امر علنی حضرت بهاءالله رابطه‌ای هست؟ آیا زمانه‌ای نزول ایقان و اظهار امر علنی می‌توانسته معکوس شود؟ در این صورت چه اتفاقی ممکن بوده رخ دهد؟
الف) از منظر منابع بهائی
- کتاب ایقان فی‌الحقیقه سیّد کتب است و در اوّل این ظهور اعظم از قلم‌اعلی جاری شده (است).»(جمال مبارک، مائده 7، باب پنجم، ص167)
- «این کتاب مستطاب در آستانۀ اظهار امر علنی حضرت بهاءالله نازل گشت.»(حضرت ولیِّ‌امرالله، مرور معبود، ص211- 210)
- «کتاب ایقان در خلال دو روز و دو شب، در سال‌های پایانی این دورۀ زمانی (1278 قمری، 1862 میلادی) نازل گشت.»(حضرت ولیِّ‌امرالله، مرور معبود، ص211- 210)
- «تاریخ صدور کتاب (ایقان) چنانچه در موضعی از آن چنین مذکور “اکنون که هیجده سنه می‌گذرد” و در موضعی دیگر ذکر سنۀ هشتاد است؛ باید تقریباً حدود سال 1279 باشد.»(فاضل مازندرانی، اسرارالآثار1، ص268)
ب) از منظر کتاب رمز و راز
- «ما، در تعیین تاریخ نزول متن ایقان، اظهارات حضرت شوقی افندی را مبنای منطقی كار قرار می‌دهیم. آن حضرت، مبنی بر اشارات درون متنی، این تاریخ نزول را سال 1278 هجری قمری (مصادف با 1861 میلادی)، مشخّص نموده‌اند.»(رمز و راز، ص40)
- «بر اساس شواهد درون‌متنیِ كاملاً روشن و مُتقَن، ثابت و مبرهن شد كه تاریخ نزول كتاب ایقان، سال 1278 هجری قمری است. امّا تبدیل به تاریخ گریگوری چندان دقیق نیست. تاریخ رسمی بهائی(برای نزول ایقان- م) گرچه در یك زمان 1861 بوده، امّا اكنون 1862 میلادی است. برای تحقیقات آكادمیك، تا زمانی كه براهین مُقنِع برای تاریخ 1862 به دست‌‌اید، احتساب قریب به احتیاط یا حدس محافظه‌كارانه، ترجیح 62-1861 خواهد بود. جدای از فایدۀ ذاتی برای تعیین تاریخ دقیق نزولِ کتاب ایقان، جایگاه ثابت آن در یك محدودۀ زمانی معیّن، در برآورد موقف كتاب در فضای خودآگاهی موعودگرایانۀ رو به توسعۀ حضرت بهاءالله نیز حائز نقشی ارزشمند است.»(رمزوراز، ص45)
- «حضرت شوقی افندی (می فرمایند) : «اما راجع به تاریخ نزول ایقان؛ به نظر این‌جانب این تاریخ را می‌توان از متن كتاب محاسبه كرد. من خود در یادداشت‌هایم چنین كرده و سال 1278 هجری قمری، مطابق با 1861 میلادی را به دست آورده‌ام. شما نیز می‌توانید آن را از خود متن پیدا كنید.»(رمز و راز، ص72، یادداشت16)
- «باک به نحوی توضیح‌ناپذیر، نظریّات فاضل مازندرانی را راجع به دستنویس‌ها و نیز تاریخ نزول ایقان، مندرج در فاضل مازندرانی، اسرارالآثار (صص284-266، سرفصل «ایقان»)، نادیده می‌گیرد. مازندرانی به وجود دستنویس‌های مختلفی اشاره می‌کند که بعضاً 1280 و بعضاً 1279 را ذکر کرده‌اند (گر چه متأسّفانه موارد مربوطه را مشخّص نمی‌کند) و خود، پیش‌نهاد می‌نماید که تاریخ واقعی تحریر باید 1279 هجری قمـری بـوده باشد.»(رمز و راز، ص383، نقد فرانک لوئیس)