برگرفته از بیانیۀ “دین الهی یکی است”
… این مشکل البتّه دو جنبه دارد.
قوّۀ عاقله فقط حاکم بر یک قلمرو خصوصی نیست بلکه شرکتکنندهای فعّال در یک نظام اجتماعی است. اگرچه حقایق ادیان بزرگ همواره به اعتبار خود باقی میمانند ولی تجربۀ روزمرّۀ یک فرد در قرن بیست و یکم با تجاربی که انسان میتوانست در زمان ظهور هر یک از آن ادیان گذشته داشته باشد بیش از حدّ تصوّر متفاوت است. …
دومین عاملی که مانع از آن میشود که نظامهای اعتقادی موروثی بتوانند از نو به صورت پاسخی به اشتیاق روحانی انسان جلوهگر شوند، اثرات یکپارچه شدن جهان است که قبلاً به آن اشاره شد. در سراسر عالم، افرادی که در محیط مذهبی خاصّی بزرگ شدهاند یکباره خود را در تماس نزدیک با کسانی میبینند که عقاید و آدابشان در نخستین برخورد به طرز آشتیناپذیری متفاوت به نظر میرسد. این تفاوتها اغلب موجب میشود که بین طرفین یک حالت دفاعی، نفرت پنهانی و درگیری آشکار ایجاد گردد. ولی در بیشتر موارد سریعاً به تجدید نظر در عقاید موروثی و تشویق شدن به کوشش برای دریافتن ارزشهای مشترک میانجامد. بدون شکّ حمایتی که فعّالیّتهای بین ادیانی از آن برخوردارند تا حدّ زیادی مدیون این گونه واکنش از سوی تودۀ مردم است. با چنین رویکردهایی، ناگزیر عقاید مذهبی خشکی که معاشرت و تفاهم را ممنوع میکنند به زیر پرسش برده میشوند. …
بنا بر این از بین کسانی که با موضوع مورد بحث تا حدّی آشنایی دارند و نسبت به آن بیطرف هستند، کمتر کسی ممکن است تصوّر کند که هیچ یک از نظامهای دینی گذشته بتواند نقش رهبری نهایی انسان را در رابطه با مسائل زندگی عصر حاضر به عهده گیرد حتّی با این فرض غیرِ محتمَل که فرقههای پراکندۀ آن نظام دینی به خاطر رسیدن به این هدف با هم متّحد شوند. هر یک از آیینهایی که دنیای امروز آنها را به عنوان ادیان مستقلّ میشناسد در قالب کتب مقدّس و سوابق تاریخیاش شکل گرفته است و چون در غیاب کلام موثّقِ مؤسّس آن آیین نمیتواند به تأویل یا بازنویسی نظام اعتقادی خود بپردازد قادر نخواهد بود که به پرسشهای بیشماری که روند تکامل اجتماعی و فکری بشر پیش آورده است پاسخ کافی دهد. این نارسایی نظامهای اعتقادیِ دیروز برای حلّ مشکلات جهان امروز هرچند ممکن است برای عدّهای دردآور باشد ولی باید پذیرفت که از جمله خصوصیّات ذاتی فرایند تکامل است. پافشاری در تحمیل نوعی بازگشت به گذشته فقط میتواند سرخوردگی از دین را بیشتر و درگیریهای فرقهای را شدیدتر نماید.
لینک صفحۀ “دین الهی یکی است” در وبسایت “بهائیان ایران” :
https://goo.gl/orva2E
وبسایت بهائیان ایران (https://t.me/bahaisofiran_official)