Would that the hearts of men could be cleansed from these manmade limitations and obscure thoughts imposed upon them! haply they may be illumined by the light of the Sun of true knowledge, and comprehend the mysteries of divine wisdom.
Consider now, were the parched and barren soil of these hearts to remain unchanged, how could they ever become the recipients of the revelation of the mysteries of God, and the revealers of the divine Essence? Thus hath He said: “On the day when the earth shall be changed into another earth.”
ای کاش صدرهای عباد از نقوش اين تحديدات و کلمات مُظلمه پاک و مقدّس می شد که لَعَلَّ به تجلّی انوار شمس علم و معانی و جواهر اسرار حکمت لدنّی فائز می گشت. حال ملاحظه نما، اگر اين اراضی جرزه وجود تبديل نمی شد چگونه محلّ ظهور اسرار احديّه و بروز جواهر هويّه می شد؟ اين است که می فرمايد: “يَومَ تُبَدَّلُ الاَرضُ غَيرَ الاَرضِ.”
صدر: قلب/ تَحْدِيد:حّد و اندازه معيّن کردن – محدود کردن/ لَعَلَّ: انتظار می رود كه – اميد است كه/ جرزه: شوره زار، زمین خشک و بی گیاه/ هویه: هستی، وجود، باطن، ذات/
” تحديدات و کلمات مُظلمه” علوم و امور محدود و ناقص.
“يَومَ تُبَدَّلُ الاَرضُ غَيرَ الاَرضِ.”
از سوره ی ابراهیم آیه ی چهل و هشتم است. که کامل آن چنین است: يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَيْرَ الْأَرْضِ وَالسَّمَاوَاتُ وَبَرَزُوا لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ یعنی روزی که زمین به غیر این زمین، و آسمان ها [به غیر این آسمان ها] تبدیل شود، و [همه] در پیشگاه خدای یگانه قهّار حاضر شوند.
حضرت بهالله این قسمت آیه را ذکر میکنند که میفرماید: روزی که زمین به غیر از این زمین تبدیل شود.
احمد، ابن جرير، ابن ابى حاتم و ابو نعيم – در كتاب الدلائل – از ابى ايوب انصارى روايت كرده اند كه گفت: يكى از علماى يهود نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) آمد و عرض كرد:به من خبر ده از معناى كلام خدا كه مى فرمايد:(يوم تبدل الارض غير الارض ) آن روز خلايق كجا هستند؟ فرمود مهمانان خدايند و هيچ چيز خدا را عاجز نمى كند.
علامه طباطبایی در المیزان بعد از ذکر چندین حدیث که با هم تفاوتهای معنایی بسیار دارد در خصوص آیه ذکر شده مینویسد: اختلاف روايات در تفسير (تبديل زمين ) خالى از اين دلالت نيست كه مقصود از همه آنها مثال است كه به منظور تقريب ذهن زده شده، و گر نه آنچه مسلم از معناى تبديل است اين است كه آن روز هم، حقيقت زمين و آسمان تفاوتى پيدا نمى كنند، چيزى كه هست نظام آخرتى آنها با نظام دنيائيشان فرق مى كند