بخش دوازدهم- تأثیر و نفوذ آن

تأثیر اوّلیّۀ ایقان بر جامعۀ بابیان چه بوده است؟ نمونه‌های نفوذ ایقان در قلوب آدمیان چیست؟ مخاطبان نخستین ایقان چه کسانی بوده‌اند؟ مخاطبان نهایی ایقان چه نفوسی هستند؟ تأثیر ایقان در بسط فرایند تبلیغ امرالله چقدر بوده است؟ حوزه‌های اصلی تأثیرگذاری ایقان کدام بوده‌اند؟ چه کسی از بزرگان امرالله را به یاد می‌آورید که به واسطۀ مطالعۀ ایقان مؤمن شده باشد؟ آیا میزان نفوذ ایقان ثابت است؟ مطالعۀ عمیق ایقان چه تأثیری بر روند زندگی دارد؟ مصداق تأثیر تاریخی ایقان چیست؟

1. «حضرت حاجی میرزا محمّد تقی افنان؛ و از جمله نفوس زکیه و حقیقت نورانیه و جلوه رحمانیه حضرت حاجی میرزا محمّد تقی افنان وکیل الدّوله است. این فرع جلیل از افنان سدرۀ مبارکه است و شرف اِعراق با حسن اخلاق جمع نموده بود. نسبتش نسبت حقیقی بود و از جمله نفوسی بود که به مجرّد قرائت رسالۀ ایقان منجذب بنفحات اللّه شد و منشرح به ترتیل آیات اللّه.»(کتاب تذکّرة الوفا، ص194)
2. «احبای الهی، به خصوص آنان كه مایلند مبلّغینی توانا و كارآمد باشند، باید این را از فرائض حتمیّۀ خود شمرند كه در اعلی وجه ممكن، با جزییّات این كتاب مقدّس (ایقان) آشنا شوند، به نحوی كه بتوانند پیام الهی را به شکلی شایسته ارائه نمایند.» (ترجمه) (حضرت ‌ولیِّ‌امرالله، مندرج در رمزوراز، ص91)
3. «یکی از علل اصلی تأثیر قدرت نافذۀ کتاب مزبور (ایقان) در جامعۀ بابی که تعدادی از علماء و طلّاب سابق علوم دینی را نیز در بر می‌گرفت، این بود که حضرت بهاءالله با تسلّط و احاطۀ کامل بر عقاید و تعالیم اسلامی، دعوی حضرت باب را که به ظهورش نبوّات و وعود دیانت اسلام در مورد قائم و مهدی موعود تحقّق یافته است، در کمال وضوح، ابلاغ و اثبات نموده‌اند.»(معهد اعلی، رسالۀ حضرت بهاءالله، ص16)
4. «وقتی که ما بر کتابی چون ایقان تمرکز داشته باشیم، وقتی در خصوص آن به تفکر می‌پردازیم، آن را مطالعه می‌کنیم و مورد تعمق قرار می‌دهیم، بسیاری از مسائل ناچیز و بی‌اهمّیت که در زندگی ما چون غول جلوه می‌کنند، رنگ می‌بازند و عقب نشینی می‌نمایند.» [هوپر دانبار، کتاب ایقان (مصاحبه‌ای با هوپر دانبار)، ص5]
5. «در حال حاضر می‌توان کتـاب ایقان، اثـر حضرت بهاءالله را بـه سبب طیف وسیع مخاطبان و خواننـدگانش در سراسر جهان، نـافذ‌ترین تفسیرِ فارسی بر قرآن مجید، در خارج از دنیای اسلام قلمداد نمود. دلیل این مدّعا ساده است: نفوذ ایقان هم‌عنان با پیشرفت امر بهایی گسترش می‌یابد.»(کریستفر باک، مقالۀ “در ورای خاتَمُ‌النَّبیین”، ص1)
6. «جناب ادیب (العلماء) مشرب تصوّف داشت و از‌ بابیان احتراز ‌می‌نمودسرانجامبه ‌تحقیق در باب امر بدیع پرداخت و در حدود سال ١٣٠٧هجری ‌قمرى (١٨٩٠میلادى) با زیارت کتاب مبارک ایقان به ایمان فائزگشت.»(کتاب حضرت طاهره، اثر نصرت‌الله محمّد‌حسینی، منابع نگارش متن اصلی کتاب، شمارۀ5، مقالۀ ادیب العلماء)
7. «کتاب مستطاب ایقان شکّ و شبهه را از قلب جناب خال به طور کامل زدود آن نفس جلیل در اثر مطالعۀ این سفر جلیل به رتبه ایقان فائز شد و به عرفان مقام حضرت ربّ اعلی نائل گردید. جناب خال در وصیت‌نامه خود که چند سال بعد نوشته ایمان خویش را ابراز و حقانیت رسالت حضرت باب و حضرت بهاء‌الله را اذعان نموده و خود را پیرو آن دو مظهر الهى معرّفى کرده‌است.»(ادیب طاهرزاده، نفحات ظهور حضرت بهاءالله، فونت نیورومن14، ص89)