تقویم تاریخ
۱۰۸ سال پیش در چنین روزی
پاریس
یکشنبه ۲۰ بهمن سال ۱۲۹۱ شمسی
۹ فوریه سال ۱۹۱۳ میلادی
هوالله
امروز شخصی از وجود الوهیّت سؤال کرد که چه برهان بر وجود الوهیّت دارید؟ چه که ناس بر دو قسمند قسمی معترف به الوهیّت اند و قسمی منکر. لهذا امروز به دلیلی از دلائل عقلیّه می خواهم اثبات وجود الوهیّت نمایم زیرا دلائل نقلیّه را می دانید و نزد کلّ معلوم است.در جمیع کائنات موجوده چون نظر می کنیم می بینیم هر کائنی از کائنات از ترکیب عناصر مفرده پیدا شده. مثلاً عناصر و اجزاء فردیّه ترکیب شده و از آن انسان پیدا گشته عناصر بسیطه ئی ترکیب شده و از آن این گل پیدا گردیده اجزاء فردیّه ترکیب گشته و این سنگ پیدا شده. خلاصه جمیع کائنات وجودشان از ترکیب است و چون این ترکیب تحلیل شود آن موت و انعدام است امّا عناصر بسیطه باقی و بر قرار ولی ترکیب متلاشی میشود. پس معلوم و مسلّم شد ترکیب عناصر بسیطه سبب حیات است و تحلیل آن انعدام و ممات، ولی از عناصر اصلیّه باقی و بر قرار چرا که بسیط است و شیء بسیط معدوم نمیشود امّا ترکیب تحلیل می شود یعنی وجود کائنات از ترکیب است و انعدام از تحلیل. و این مسئله فنّی است نه اعتقادی. فرق است بین مسائل اعتقادیّه و فنّیّه، اعتقادیّه مسموعات تقلیدیّه است امّا مسائل عقلیّه مؤیّد به براهین قاطعه. لهذا فنّاً ثابت است که وجود کائنات عبارت از ترکیب است و فنا عبارت از تحلیل. مادّیّون گویند مادام وجود کائنات از ترکیب است و انعدام از تحلیل دیگر چه احتیاجی به خالق حیّ قدیر، چه که کائنات نامتناهی به صور نامتناهی ترکیب شود و از هر ترکیب کائنی موجود گردد. امّا الهیّون جواب دهند که ترکیب بر سه قسم است یا ترکیب تصادفی است یا ترکیب الزامی است یا ترکیب ارادی چهارم ندارد زیرا ترکیب حصر در این سه قسم است. اگر بگوئیم این ترکیب تصادفی است واضح البطلان است چه که معلول بی علّت نمی شود لابدّ معلول علّت دارد و این تصادفی واضح البطلان است و هر کس آن را ادراک می نماید. ترکیب ثانی الزامی است یعنی این ترکیب مقتضای ذاتی هر کائنی و لزوم ذاتی این عناصر است مثل اینکه حرارت لزوم ذاتی آتش است و رطوبت لزوم ذاتی آب. پس اگر این ترکیب لزوم ذاتی باشد دیگر انفکاک ندارد چنانچه ممکن نیست حرارت از آتش و رطوبت از آب انفکاک یابد مادام این ترکیب لزوم ذاتی است این انفکاک ممکن نیست پس اینهم نیست چه اگر این ترکیب کائنات لزوم ذاتی بود دیگر تحلیل نداشت لهذا الزامی هم نیست. باقی چه ماند ترکیب ارادی یعنی این ترکیب کائنات و وجود اشیاء بارادهء حیّ قدیر است این یکی از دلائل است و چون این مسئله بسیار مهم است باید در آن فکر کنید و در میان خود مذاکره نمائید زیرا هر چه بیشتر فکر کنید بیشتر مطّلع بر تفاصیل می شوید حمد کنید خدا را که قوّه ئی به شما عنایت فرموده که می توانید اینگونه مسائل را ادراک کنید.
خطابات مبارکه جلد سوم صفحات ۲۷-۲۶
مطالعه بیشتر:
کتاب الوهیت و مظهریت، نوشته دکتر علی مراد داوودی
کانال تلگرام طلوع کرمل (https://t.me/Tolo_E_Carmel)