ای اهل ایران
تکاسل و تراخی تا کی؟ متبوع و مطاع کلّ آفاق بودید، حال چگونه از عزّ قبول بازمانده در زاویه خمول خزیده‌اید؟ منشأ معارف و مبدأ تمدّن جهانیان بودید، اکنون چگونه افسرده و مخمود و پژمرده گشته‌اید؟ سبب نورانیّت آفاق بوده‌اید، حال چگونه در ظلمات غفلت و کسالت بازمانده‌اید؟ چشم بصیرت را باز و احتیاجات حالیّه خود را ادراک نمائید. کمر همّت و غیرت بربندید و در تدارک وسایط معارف و مدنیّت بکوشید. آیا سزاوار است که طوایف و قبایل اجانب فضایل و معارف را از آثار اسلاف و اجداد شما اقتباس نمایند و شما که اولاد وارثید محروم بمانید؟
آیا این پسندیده است که همسایگان و مجاوران لیلاً و نهاراً در تشبّث وسایل ترقّی و عزّت و سعادت بجان و دل بکوشند و شما از تعصّب جاهلیّه بمضادّت و منازعت و هوی و هوس خود مشغول گردید و آیا این ممدوح و محمود است که این ذکاء فطری و استعداد طبیعی و فطانت خلقیّه را در کسالت و بطالت صرف و ضایع نمائید؟
رساله مدنیه – ص۶۴